همدان قدیمیترین شهر ایران و از کهنترین شهرهای جهان است. شهری که اولین پایتخت مادها بوده و در روزگار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان نیز یکی از پایتختهای کشور به حساب می آمده است.
چطور برویم؟
هواپیما: از شهرهای مختلف با پرواز مستقیم میتوانید خودتان را به همدان برسانید.
قطار: نزدیكترین ایستگاه قطار در فاصله 211 كیلومتری همدان است.
اتوبوس: از شهرهای مختلف برای این استان اتوبوس وجود دارد بویژه از استانهای كردستان و كرمانشاه كه به فاصله كمتری تعداد اتوبوسهای بیشتری وجود دارد.
اتومبیل: از شرق از مسیر نوبران ـ فامنین و كمیجان ـ قهاوند و اراك ـ ملایر. از جنوب از مسیر بروجرد ـ ملایر. از غرب از مسیر از كنگاور به تویسركان و اسدآباد و قروه ـ همدان. از شمال از مسیر قیدار ـ كبودرآهنگ میتوانید خودتان را به همدان برسانید.
تپهای که در حال حاضر مجسمه شیر سنگی بر روی آن واقع شده تپه باستانی است زیرا تابوت متعلق به دوره اشکانی از آن محل کشف شده و فعلاً در موزه تپه هگمتانه نگهداری میشود


كجا برویم؟ آنقدر جاذبههای دیدنی همدان زیاد هست كه شما را چند روزی در این شهر ماندگار كند. ولی اگر دوست داشتید میتوانید به تویسركان هم بروید و از آرامگاه میررضیالدین آرتیمانی دیدن كنید. یا در شهرستان نهاوند، سری به معبد سلوكی و كتیبه بزرگ و حمام حاجآقا تراب بزنید. یا تپههای تاریخی ملایر را ببینید.
آرامگاه بوعلی سینا:این آرامگاه نماد شهر همدان است که به محض ورود به همدان می توانید آن را ببینید؛ درست در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان. بنای ابتدایی این آرامگاه در زمان قاجاریه ساخته شد اما در سال 1330 انجمن آثار ملی ایران به مناسبت هزارمین سالروز تولد ابوعلی سینا تصمیم به تجدید بنای آن گرفت. نقشه بنای فعلی به سبک معماری قرنی که بوعلی سینا در آن می زیسته از روی قدیمیترین بنای تاریخ دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس شده است
.


مجسمه شیرسنگی: از یادمانهای تاریخ باستان در شهر همدان مجسمه شیرسنگی است كه در انتهای خیابان 12 متری سنگ شیر و در وسط میدان مربع شكلی به همین نام قرار گرفته است. تپهای که در حال حاضر مجسمه شیر سنگی بر روی آن واقع شده تپه باستانی است زیرا تابوت متعلق به دوره اشکانی از آن محل کشف شده و فعلاً در موزه تپه هگمتانه نگهداری میشود.

كتیبههای گنجنامه:یادگاری از دوران داریوش و خشایارشاه هخامنشی است كه بردل یكی از صخرههای كوه الوند در فاصله 5 كیلومتری غرب همدان و در انتهای دره عباسآباد حكاكی شدهاست. کتیبهها هر کدام در سه ستون 20 سطری به زبانهای پارسی باستان، بابلی و عیلامی قدیم نوشته شدهاند. متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفتهاست و پهنایی معادل 115 سانتی متر دارد. متن بابلی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن عیلامی در ستون سوم قراردارد.


شهر باستانی هگمتانه:تپه هِگْمَتانه تپهای تاریخی با پیشینهای متعلق به دوران مادهاست كه در شهر همدان قرار دارد؛ از جمله ویژگیهای شهر باستانی هگمتانه، معماری و طرح و نقشه منظم این شهر بوده كه بین آثار باستانی بهدست آمده كمسابقهاست. آثار كشف شده حاكی از وجود یك شبكه منظم و پیشرفته آبرسانی در شهر حكومتی مادها و پارتهاست.



برج قربان: این برج در محله زندیها و نزدیكی دبیرستان ابنسینا قراردارد كه از قرار معلوم مدفن شیخالاسلام حسنبن عطار حافظ ابوالعلا و جمعی از امرای سلجوقی است. این بنای ساده یك برج 12 ضلعی آجری با گنبدی هرمی شكل دوازده ترك آجری تشكیل شده دارد.

هگمتانه

در كتب تاریخی همواره هگمتانه به عنوان پایتخت مادها معرفی شده است اما جدیدترین لایهنگاری در این تپه باستانی ثابت كرد شهر هگمتانه در دوره اشكانیان مورد استفاده بوده و به احتمال زیاد در همان دوره یا زمانی نزدیك به آن ساخته شده است.



تپه هگمتانه در بخش شمالی شهر همدان قرار دارد. هگمتانه نام باستانی شهر همدان است. این شهر باستانی در طول 550 متر و عرض 350 متر با نقشه ساختمانی سازمان یافته ساخته شده است.
هگمتانه كه یونانیان آن را اكباتان میخواندند به معنای جای گرد آمدن و محل تجمع است. در كتابهای یونانی از این شهر به عنوان پایتخت مادها، هخامنشیان، سلوكیان، اشكانیان و ساسانیان یاد شده است، با این حال تردیدهای بسیاری درباره دوره تاریخی این شهر باستانی وجود دارد. این یافتهها نشان میدهد شهر هگمتانه در دوره اشكانیان مورد استفاده قرار میگرفت.
این یافتهها شامل تعدادی سفال با كاربرد خانگی متعلق به دوره اشكانی و سكههای مفرغی این دوره تاریخی است.
سازههای معماری شهر هگمتانه به احتمال بسیار زیاد در دوره اشكانی یا دوره سلوكی ساخته شدهاند
در زیر سازههای معماری این شهر باستانی یك لایه قطور از خاك دیده شد. به نظر میرسد در دوره ساخت سازههای فعلی، سطح محوطه با خاكریزی در قسمتهای گود یكدست شده است.
در دورههای گوناگون حیات شهر هگمتانه با ساخت و ساز روی دیوارهای اصلی از فضاهای آن دوباره استفاده شده است.لایه اشكانی این تپه در زیر لایه متعلق به دوره ساسانی قرار دارد و بر روی لایه ساسانی تا دوره متاخر هیچ لایهای دیده نشد.لایههای متاخر شناسایی شده در این تپه به دوره قاجار و پهلوی تعلق دارد. لایهنگاری در محوطه 100 متری تپه هگمتانه به شناسایی هیچ نشانهای از دورههای پیش از اشكانی منجر نشد اما نتیجهگیری نهایی درباره دوره تاریخی آن با گسترش مطالعات و لایهنگاری در بخشهای دیگر تپه امكان پذیر است.هر چند درباره زمان دقیق ساخت شهر هگمتانه تردیدهای زیادی وجود دارد اما بسیاری از باستانشناسان هگمتانه را به عنوان یكی از پایتختهای شاهان ماد معرفی میكنند.شهر هگمتانهای كه در كتابهای یونانی و ایرانی از آن به عنوان پایتخت مادها یاد شده، ممكن است یكی از تپههای باستانی دیگری باشد كه در شهر همدان و در اطراف تپه هگمتانه فعلی قرار دارند. هیچ یك از این تپهها تاكنون مورد كاوشهای باستانشناسی قرار نگرفتهاند.

غار علی سرد



شاید كمی برایتان عجیب باشد ولی «علی سرد» معتبرترین نام غاری است كه مردم آن را به نام «علیصدر» میشناسند؛ غاری كه بزرگترین غار دریاچهای ایران به شمار میرود و آن قدر زیبا و شگفتانگیز است كه شاید نام «غار موزه» بیشتر برازندهاش باشد.
در سال 1330 نشریات از وجود غاری ناشناخته در نزدیكی همدان خبر دادند و از سال 1340 كوهنوردان بازدید و بررسی این غار را آغاز كردند.
البته هنوز هم دانستههای علمی این غار كمنظیر در ابهام قرار دارد. با همه اینها غار «علی سرد» از دیرباز شناخته شده بود به طوری كه با تحقیقات انجام گرفته، معلوم شده است از دوره صفویه برای استفاده از آب غار كه از دهانه كوچك آن سرازیر میشده، به نحو تحسینبرانگیزی كانالكشیهایی انجام گرفته بود. این آب را طی سالیان دراز برای آبیاری و كشت و زرع روستاهای اطراف مصرف میكردهاند.
غارهای سراب و سوباشی هم از غارهای دریاچهای به شمار میروند كه در محدوده جغرافیایی غار علی سرد قرار گرفتهاند و فاصله اندكی با هم دارند.



آب غار كه امروزه روی آن قایقرانی میكنند، زلال با دمایی نزدیك به 12 درجه سانتیگراد است.
عمق آب در نقاط مختلف غار از چند سانتیمتر تا بیش از 10 متر متغیر است. در واقع میزان آن به ریزشهای جوی كه به سطح ارتفاعات منطقه میرسد بستگی دارد.
مناظر داخل غار بسیار بدیع و هوای آن سبك است. درون غار مملو از راههای دراز و پرپیچ و خمی است كه در هر گوشه آن زیباییهای خیرهكنندهای انتظار چشمان مشتاق بازدیدكنندگان را میكشند.



تالارهای بزرگ و باشكوه غار كه گاهی سقفهای بلندی دارند از شاهكارهای طبیعت در دل این غار هستند. هیچگونه جانداری درون آب غار به چشم نمیخورد و این آب به خاطر میزان آهك و سنگینی، قابل شرب نیست.
كف غار را لایهای ماسه آهكی فرا گرفته كه بازمانده رسوبات آب غار میباشد.
باتشکر